सरकारसत्ता ऑनलाइन (Sarkarsatta Online) – जगात अनेक प्रकारची आश्चर्य आहे. त्यापैकी भारतातील ताजमहल (taj mahal history) हे देखील आश्चर्य त्यात येत आहे. जगातील आश्चर्य पाहण्यासाठी विविध ठिकाणाहून लोक येत असतात. जगात अशी आश्चर्य आठ आहेत. त्यापैकी भारतातील ताजमहल हे आश्चर्य अभूतपूर्व असेच आहे. हे आश्चर्य एका प्रेमाचं प्रतीक आहे, होय, प्रेमाचं प्रतीक. जगाच्या चमत्कारिकांपैकी एक म्हणून प्रसिद्ध असलेला भारतातील आग्राचा ताजमहाल खर्‍या प्रेमाचे प्रतीक आहे. मुगल सम्राट शाहजहांने आपली पत्नी मुमताज महल यांच्या स्मरणार्थ प्रसिद्ध ताजमहाल बांधला होता. ताजमहालची स्थापत्यकलेची सौंदर्य आणि भव्यता अक्षम्य आहे.
हे मोगल राज्यकर्त्यांनी बांधलेले सर्वात सुंदर स्मारक असल्याचे म्हटले जाते. ते मुघल स्थापत्यकलेच्या प्रतिनिधित्व करते. हे संपूर्णपणे पांढर्‍या दगडाने (संगमरवरी) बांधले आहे, ताजमहालचे सौंदर्य वर्णन करण्यापलीकडे आहे.
काय आहे ताजमहालचा इतिहास (taj mahal history) ?
आग्राचा ताजमहाल जगातील चमत्कारांपैकी एक आहे, कारण ते पाहणे केवळ सुंदरच नाही तर एखाद्या आत्म्याला त्याच्या वैभवाने जोडणारा ताजमहालचा इतिहास आहे. एखाद्या पुरुषाने आपल्या पत्नीवर किती प्रेम केले ? याचे हे एक उदाहरण आहे ताजमहाल. जेव्हा ती या जगात नव्हती परंतु तरीही त्यांच्या आठवणी त्या पुरुषाबरोबर राहिल्या आहेत. ही आठवण कधीही मिटणार नाही याची खात्री त्याने दिलीय.
ही व्यक्ती इतर कोणीही नव्हे तर मोगल सम्राट शाहजहा आहे. जे पत्नी मुमताज महलवर सर्वात जास्त प्रेम करत होते. मुमताज ही एक मुस्लिम पर्शियन राजकुमारी होती, ज्यांचे नाव लग्नापूर्वीचे नाव अर्जुमंद बानो बेगम असे होते. तो मुघल बादशहा जहांगीरचा मुलगा आणि अकबरचा नातू होता. वयाच्या 14 व्या वर्षी तो मुमताजला भेटला आणि तिच्या प्रेमात पडला. पाच वर्षांनंतर 1612 मध्ये त्यांनी लग्न केले.
Join our Sarkarsatta WhatsApp Group Link , Telegram, facebook page for every update
शाहजहांचा अविभाज्य भाग असलेल्या मुमताज महल यांचे 1631 मध्ये निधन झाले. आणि ते त्यांच्या 14 व्या मुलाला जन्म देणार होते. शाहजहांने श्रद्धांजली म्हणून एक भव्य स्मारक बांधले, हे त्यांच्या प्रिय पत्नीच्या स्मरणार्थ बांधले होते, ज्यांना आपण आज ताजमहाल म्हणून ओळखतो. ताजमहालच्या बांधकामाला सन 1631 मध्ये सुरुवात झाली.
संपूर्ण साम्राज्य आणि मध्य आशिया आणि इराण कडून किल्ले, दगड तोडणारे, इनलेअर्स, कॅरियर, चित्रकार, कॅलिग्राफर, घुमट आणि इतर कारागीर शोधले. या ताजमहलच्या उभारणीसाठी सुमारे शहाजहानला 22 वर्षे लागली.
ते तयार करण्यासाठी 22,000 मजूर आणि एक हजार हत्तींचा वापर करण्यात आला आहे. हे स्मारक संपूर्ण पांढर्‍या शुभ्र संगमरवरी वस्तूंनी बनविलेले आहे, जे संपूर्ण भारत आणि मध्य आशियामधून आणले गेले होते. सुमारे 32 दशलक्ष रुपये खर्च केल्यानंतर अखेर ताजमहाल 1653 मध्ये बांधून पूर्ण झाला.
ताजमहालचे काम पूर्ण झाल्यानंतर शाहजहांला त्याचाच मुलगा औरंगजेब यांनी या पदावरून काढून टाकले आणि त्यांना आग्रा किल्ल्याजवळ बंदिवान म्हणून नेले. असे म्हटले जाते की, स्वत: शाहजहां आपल्या पत्नीसह या थडग्यात आहे.
Join our Sarkarsatta WhatsApp Group Link , Telegram, facebook page for every update
19 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात ब्रिटीश व्हायसराय लॉर्ड कर्झन यांनी 1908 मध्ये पूर्ण झालेल्या व्यापक पुनर्स्थापना प्रकल्पाचे आदेश दिले. ते 1857 च्या भारतीय विद्रोहात हरवले. ताजवर ब्रिटीश सैनिक आणि सरकारी अधिकारी यांना कलंकित करण्याचा प्रयत्न केला, ज्यांनी त्याच्या स्मारकाच्या भिंतींचे मौल्यवान आणि चमकणारे निळे दगड ही छेदले.
याव्यतिरिक्त, आज आपण ताजमहलच्या (taj mahal history) सभोवताल दिसणार्‍या ब्रिटीश शैलीतील गार्डन्स सर्व ताजचे सौंदर्य वाढवत आहेत. त्याच वेळी त्या पुन्हा तयार केल्या गेल्या. भारत-पाक युद्ध आणि पर्यावरणीय प्रदूषणामुळे होणारे विवाद हे बाजूला करता, भूतकाळातील आणि सध्याचे धोके असूनही, हे प्रेमाचे प्रतीक जगभरातील लोकांना आकर्षित करत आहे.
जाणून घेऊया आर्किटेक्चर आणि डिझाइन
ताजमहाल हे भारताच्या अस्मितेचे प्रतिक आहे. हा भारतातील मोगल स्थापत्यकलेचा मुकुट आहे. रॉयल सदस्यांच्या स्मरणार्थ रॉयल समाधी बांधण्याची मोगल परंपरा होती. आर्किटेक्चरची एक अद्भुत रचना, घुमट बनलेले आणि कमानदार प्रवेशद्वार किंवा ’आयवान’ यासारख्या पर्शियन प्रभावांचे घटक, तसेच छत्री आणि कमळाच्या आकारासारख्या समकालीन हिंदू रचना घटकांचा विपुल समावेश आहे.
टागोरांनी वर्णन केले आहे की, त्यावेळची त्यांची प्रेम कहानी आहे. पत्नीच्या निधनानंतर त्याचे शाश्वत प्रेम सर्वात सुंदर स्मरणात बदलले. ताजमहालच्या प्रवेशद्वाराजवळ एक सुंदर सजावट केलेली बाग असून ती मशिदीतील एका संकुलाचा भाग आहे. ताज यमुना नदीच्या दक्षिणेकडील किनार्‍यावर वसलेला आहे.
ताजमहालच्या बाहेर (taj mahal history)
कॉम्प्लेक्सचे मुख्य केंद्र समाधी स्थळ आहे. हे संपूर्णपणे पांढर्‍या शुभ्र संगमरवरीने बनविलेले आहे, त्याची सुंदरता त्याच्या आर्किटेक्चरच्या सममितीत आहे. कॉम्प्लेक्सच्या एका टोकाला, नदीच्या सपाटीपासून 500 मीटर उंचीवर, संगमरवरीने बनविलेल्या चौकोनाच्या चौकटीवर स्थित एक रचना आहे. थडगे स्वतः मध्यभागी स्थित चार सममितीय टॉवर्सद्वारे बनविले आहेत.
ताजमहाल एक चौरस रचना असून बाजूच्या पायथ्यापासून 55 मीटर लांबीचे हे बुरूज कबरेच्या भिंतीपासून 41.75 मीटर पर्यंत पसरलेले आहेत.
उंची 39.62 मीटर इतकी आहे मुख्य इमारतीत एक कमरेचा मध्य घुमट, 18.28 मीटर व्यासाचा आणि उंची 73 मीटर इतकी आहे.
घुमट इमारतीच्या माथ्यावरुन 7 मीटर उंच दंडगोलाकार पायाच्या वर बांधले गेले आहे.
शीर्षस्थानी ते कमळाच्या आकाराने सुशोभित केलेले आहे.
शेवटी सोनेरी इस्लामिक अर्ध चंद्र आहे, जे शीर्षस्थानी आहे.
मध्य घुमट्याच्या गोलाकार आणि भव्य पैलूवर छत्रांच्या स्वरूपात दोन्ही बाजूंच्या लहान घुमट्यांचा समावेश केला आहे.
प्रत्येक टॉवरला दोन बाल्कनीद्वारे समान भागांत विभागले गेले आहे, जे अष्टकोनी बेस आहे.
घुमटाच्या नाजूक वक्र आणि टॉवर्सच्या किंचित टोकदार स्थितीवरील टॅपिंग संरचना केली आहे.
Join our Sarkarsatta WhatsApp Group Link , Telegram, facebook page for every update
घुमटाची नाजूक वक्र टॅपिंग रचनेवर आणि मिनारांच्या किंचित टोकदार स्थानावर आहे.
मुख्य थडग्याच्या प्रवेशद्वाराजवळ एक प्रचंड धनुर्धारी तयार करण्यात आला आहे.
त्यात, दोन बाजूंनी दोन समान लहान कमानी दारे पुन्हा तयार केली आहेत.
हे कमानी दोन भिन्न स्तरांसह बाल्कनीसारखे दिसतात.
त्याला पिशाक असे म्हणतात, जे इमारतीच्या सर्व आठही बाजूंनी पुनरावृत्ती होते.
घन घटकांसह एकत्रित केलेला अवतल आणि बहिर्गोल रचना कॉन्ट्रास्टचा मोहक प्रभाव निर्माण करते.
दिवसाच्या प्रकाशाच्या परिस्थितीत संगमरवरीचे परिवर्तनशील प्रतिबिंब रंग-बदलणारे आणि आकाशीय परिणामामुळे रात्रीच्या वेळी मोहक मोत्यासारखे चमकत असते.
शीर्षस्थानी, लॅपिस लाझुली आणि जेड सारख्या मौल्यवान दगड उदारतेने सुशोभित केलेले आहेत या सजावट पांढग़्या पार्श्वभूमीसह रंग उजळतात.
मलम आणि पेंटिंग बाह्य भिंतींचे संरक्षण करतात.
जाणून घ्या, ताजमहालचे अंतर्गत कसे आहे ?
ताजमहालच्या (taj mahal history) अंतर्गत सजावटीमध्ये एक छिद्रयुक्त अष्टकोनी मध्यवर्ती कक्ष आहे, ज्यामध्ये आठ लहान खोल्या आहेत.
लहान मजल्या दोन मजल्यांवर तयार केल्या आहेत, याची आणि एकूण 16 इतकी आहे.
मध्यभाग मुमताज महालचा, मुख्य कक्ष आणि शाहजहांचा श्लोक आहे.
दोन सुशोभित संगमरवरी सेनोटाफ्स संगमरवरी पडद्यामध्ये बंद केलेले आहेत आणि त्यांचे कपाट दक्षिणेकडे आहे.
थडग्याखालील वास्तविक सिपरफेला तुलनेने साधे शिल्प असे म्हणतात.
परमेश्वराच्या 99 नावांचे श्लोक शिलालेख थडग्यावर आहेत.
शाहजहांच्या समाधीवर एक निर्दोष सुलेखन शिलालेख आढळत आहे.
1022 हिजरीमध्ये रजब महिन्याच्या सत्ताविसाव्या रात्री त्याने मेजवानी दिली होती.
असे आहे ताजमहाल (taj mahal history) येथील गार्डन अर्थात मुगल गार्डन :
बाग हा मोगल समाधीचा एक प्रमुख भाग आहे आणि सामान्यत: चारबाग म्हणून ओळखला जातो.
लाल वाळूचा खडकाचा मार्ग मुघल बागेत चार विभाग करतो,
ज्याला पर्यायीपणे 16 सममितीय चौरस विभागले गेले आहेत.
ताजमहालच्या तलावाच्या आणि प्रवेशद्वाराच्या मध्यभागी स्क्वेअर मार्बल आहे.
उत्तर-दक्षिण अक्षांवर वसलेले, हौद अल-कव्वाथर किंवा मुबलक,
ताज आणि त्याचे वैभव यांचे प्रतिबिंबित करते.
वेगवेगळ्या फळांसह आणि सायप्रसच्या झाडाचे वर्णन जीवन आणि मृत्यूचे प्रतीक म्हणून केले गेले आहे,
जे अनुक्रमे मध्य रस्ता मध्ये सममितीय सममितीय आकारात गुंतलेले आहेत.
बाग अशा प्रकारे डिझाइन केली गेली आहे की, एखाद्याला कोणत्याही अडथळ्याशिवाय कोणत्याही यादृच्छिक बिंदूतून मुकुट सहजरित्या दिसू शकेल.